Web 3.0 là từ khoá hiện đang được quan tâm rất nhiều trong thời gian vừa qua. Cùng CoinExpress tìm hiều về web 3.0 là gì và liệu nó có thay đổi tương lai của Internet 2.0 hay không?
- Web 3.0 ra đời với nhiều cải tiến mới để giải quyết những hạn chế của Web2.0.
- Người dừng thực sự sở hữu thông tin của mình trên Web 3.0 và là môi trường lí tưởng để trảo đổi giá trị.
- Web 3.0 đang ở giai đoạn mới nhưng có tiềm năng rất lớn thay đổi nhân loại như web2 đã từng làm, và sẽ mang lại giá trị to lớn cho những thế hệ chịu thay đổi và nâng cấp.
Web 3.0 là gì?
Trước khi đi tìm hiểu về Web 3.0 thì hãy tìm hiểu Web là gì?
Web ( hay Website) là tập hợp thông tin hoặc dữ liệu mà bạn có thể truy cập được thông qua Internet. Tập hợp thông tin và dữ liệu này được cá nhân hoặc tổ chức tạo ra và đăng tải lên mạng Internet. VÍ dụ như các bài báo, mạng xã hội, các trò chơi, dịch vụ…
Có nhiều người nhầm lẫn giữa Web và Internet, Internet là cơ sở hạ tầng, còn Web nghĩa là tất cả những gì được xây dựng trên cơ sở hạ tầng đó. Để hiểu đơn giản hơn, có thể hình dung, Internet là một thư viện, Web là các bộ sách trong thư viện đó, còn nội dung cuốn sách nghĩa là những thông tin và dự liệu mà ta đang nói ở trên.
Tất cả thư viện ấy tạo nên không gian mà ta đang truy cập như ngày hôm nay:
Để hiểu được Web 3.0 là gì, hãy tìm hiểu Web 1.0 và Web 2.0 đã làm được những gì trong thời gian qua.
Web 1.0 – Hiển thị thông tin
Web 1.0 ra đời năm 1988, giúp mọi người có thể tiếp cận được thông tin một cách dễ dàng hơn, Tuy nhiên ở thời điểm đó, Web 1.0 chỉ là những dòng văn bản và những link được gắn kèm. Người dùng chỉ có thể tiếp cận thông tin, click vào link để xem những thông tin khác chứ không thể tương tác 2 chiều với những thông tin đó. Và những thông tin và dữ liệu thời đó còn phát triển rất hạn chế.
Web 1.0 chỉ dừng lại ở mức hiện thị thông tin để người dùng tiếp cận nó.
Web 2.0 – Trao đổi thông tin
Web 2.0 ra đời khi nhu cầu trao đổi thông tin qua lại giữa người dùng và giữa người dùng với trang web ngày càng tăng. Có rất nhiều công cụ khác ra đời để hỗ trợ cho web 2.0 như Javascript, CSS…
Những công cụ này là tiền đề cho sự phát triển của Youtube, Facebook, Wikipedia… Nhờ những nền tảng này mà người dùng có thể tương tác với những thông tin trên web và đặc biệt hơn nữa là họ có thể sáng tạo nội dung riêng của mình và đăng công khai trên mạng Internet.
Nhờ Web 2.0, người dùng trên khắp toàn cầu có thể tương tác và chia sẻ nhiều thông tin hơn với nhau. Tuy nhiên thì càng về sau quyền lực lại càng tập trung vào một vài ông lớn. Và vì thể Web 2.0 đang đi chệch hướng so với mục tiêu ban đầu của mình là bình đẳng cho tất cả mọi người.
Các ông lớn công nghệ ngang nhiên khai thác thông tin cả nhân của người dùng để sử dụng vào các mục đích khác nhau. Về cơ bản thì để tiếp cận các tính năng bên trong của một ứng dụng công nghệ nào đó, người dùng cần đăng kí tài khoản và cung cấp thông tin cá nhân của mình. Đồng thời những nội dung mà người dùng tạo ra lại không thuộc quyền sở hữu của họ. Facebook hay Twitter… có thể xoá thông tin của bạn bất cứ lúc nào và có thể khoá tài khoản cá nhân của một ai đó.
Web 2.0 trở thành nơi trao đổi thông tin, và người dùng có thể vừa tiếp cận thông tin vừa sáng tạo thông tin và công khai chúng lên Internet. Nhưng web 2.0 còn tồn tại những khuyết điểm kể trên khiến nó chưa thể đi xa hơn được.
Web 3.0 – Trao đổi giá trị
Web 3.0 được ra đời để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng của Web 2.0. Với Web 3.0, bản thân người dùng sẽ là chủ sở hữu của những nội dung. mà mình sáng tạo ra, và không thể bị can thiệp bởi bất kì ai. Việc thoát khỏi những hạn chế của Web 2.0 cũng là tiền để mở ra kỉ nguyên mới của Web 3.0, khi người đùng có thể tự do trao đổi giá trị cho nhau.
Vì dụ: Với Web 2.0, để thực hiện chuyển tiền cho người khác, người dùng phụ thuộc vào các ứng dụng của ngân hàng và phải cung cấp các thông tin cá nhân cần thiết, ngoài ra ngân hàng có thể theo dõi và ngăn chặn giao dịch của bạn. Với Web 3.0, người dùng có thể tự do chuyển tiền cho nhau bằng các ví non-custodial như Coin98 Wallet, Safepal, Trust… Các giao dịch này không thể ngăn cản.
Một ví dụ khác là với Web 3.0, người dùng có thể vay tài sản trên các Lending protocol như Compound một cách tự do mà không cần phải tin tưởng bên cho vay. Tất cả mọi thứ đều mình bạch và có thể xác minh on-chain.
Điều này có thể trở thành hiện thực bởi những yếu tố như:
- Sự tiến bộ về phần cứng giúp phát triển Blockchain và AI.
- Mạng lưới Blockchain, làm tăng tính phi tập trung ( Decentralized), không cần tin tưởng (Trustless) và không phải phụ thuộc vào bên thứ ba.
- Những tiến bộ về AI và Machine Learning sẽ giúp con người tiến xa hơn hiện tại.
Web 3.0 mở ra một kỉ nguyên mới, phá vỡ các rào cản của Web 2.0, nói mà thông tin và cao hơn là giá trị được trao đổi tự do ở trong môi trường phù hợp.
Những tiến bộ mới của Web 3.0
Web 3.0 thừa hưởng những đặc tính tốt của Web 2.0 và thêm vào đó những thay đổi nhằm giải quyết các rào cản tồn đọng.
- Verifiable: Mọi thứ đều minh bạch và có thể xác nhận on-chain.
- Trustless & Permissionless: Hạn chế tối đa những yếu tố liên quan đến lòng tin và bất kỳ ai cũng có thể tham gia.
- Self-Governing: Lấy người dùng làm trọng tâm, bản thân người dùng có toàn quyền với thông tin và tài sản của mình.
- Distributed: Quyền lực được phân phối cho người dùng và các quyết định sẽ được đưa ra và thực hiện bởi các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO). Tất cả đều không thể bị kiểm soát bởi một bên tổ chức tập trung nào đó.
- Native built-in payments: Các ứng dụng của Web 3.0 không yêu cầu người dùng phải cung cấp thông tin cá nhân và không thể ngăn cản việc thanh toán, giao dịch của người dùng
Những đặc điểm trên cho thấy nhiều điểm tương đồng giữa Web 3,0 và công nghệ Blockchain. Chúng cùng nhau phát triển và hỗ trợ lãn nhau.
Các tính năng của Web 3.0
- Tính mở rộng: Vẫn còn một khoảng cách lớn giữ Web 2.0 và Web 3.0 nếu xét về tính mở rộng, tốc độ xử lý, chi phí,…
- UX: Trải nghiệm người dùng vẫn chưa thực sự tốt vì để tham gia các sản phẩm của Web 3.0 như Crypto, người dùng cần phải học những kiến thức mới, tải những phần mềm mới và thao tác nhiều bước khác nhau. Đây là một rào cản để tiến tới mass-adoption.
- Tính tiếp cận: Các ứng dụng hầu hết được build độc lập chứ không được tích hợp với các ứng dụng phổ biến và quen thuộc của Web 2.0, làm giảm tính tiếp cận đến với người dùng.
- Chi phí: Chi phí để phát triển một dự án là rất đắt đỏ, những dapps thường gặp khó khăn trong việc đưa code lên blockchain vì phí gas của Ethereum hay chi phí phải bỏ ra trong việc audit cũng rất cao.
Một vài dự án Web 3.0 nổi bật
Nabox
Nabox ban đầu được tạo ra vào năm 2018 như một dự án được ươm tạo bởi NULS Foundation. Ban đầu được xây dựng để phục vụ người dùng NULS, cơ sở người dùng của Nabox đã tăng trưởng liên tục khi hệ sinh thái NULS phát triển. Tầm nhìn của DeFi và blockchain là có các dự án tương tác với nhau mà không có rào cản.
Tuy nhiên, với vô số các chuỗi khác nhau đang tranh giành vị trí thống trị, nhiệm vụ của Nabox là tạo ra một ví chuỗi chéo mang tính cách mạng được xây dựng cho Web 3.0. Với Nabox, người dùng có thể quản lý tài sản của họ bao gồm chuyển và tạo chữ ký trên các chuỗi khác nhau, bao gồm Ethereum, BSC, Heco, NULS, v.v. hiện tại, tạo thành nền tảng cho các khả năng chuỗi chéo của NerveNetwork, một dự án khác do NULS ươm tạo.
Với plugin Nabox, người dùng có thể sử dụng liền mạch tài sản kỹ thuật số của họ trên các chuỗi khác nhau chỉ bằng một cú nhấp chuột. Với điều này, Nabox hy vọng sẽ là động lực thúc đẩy BSC, Heco, OKExChain, NULS và các chuỗi khối hiệu suất cao hơn trong việc tích hợp chặt chẽ hơn với cơ sở hạ tầng Ethereum Lớp 2.
Danh sách các nhà đầu tư vào Nabox
Arweave
Arweave (AR) là Protocol lưu trữ dữ liệu Blockchain dựa trên thuật toán đồng thuận thế hệ mới Proof of Access để tạo ra kho lưu trữ dữ liệu thực sự vĩnh viễn đầu tiên trên thế giới.
Vào tháng 12, 2020 Solana đã phát triển SOLAR bridge cho phép chuyển giao dữ liệu từ Solana để lưu trữ ở Arweave và cũng có thể truy vấn dữ liệu ngược lại từ Arweave sang Solana. Từ đó đánh dấu sự tăng trưởng vượt bậc về doanh thu của Arweave
Livepeer
Livepeer (LPT) là cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho streaming video theo hướng phi tập trung. Livepeer tận dụng tính phân quyền của Blockchain khiến người dùng có thể làm chủ được nội dung mình tạo ra và có thể tự do chia sẻ nội dung một cách hiệu quả hơn.
Filecoin
Filecoin (FIL) giống Arweave, là dự án cùng thuộc mảng Decentralized Storage. Filecoin được biết tới là một trong những tên tuổi đầu tiên làm về mảng storage và nổi bật nhất nhờ ứng dụng giao thức phân phối mã nguồn mở (IPFS).
The Graph
The Graph (GRT) là một giao thức cho phép lập chỉ mục (index) và truy vấn dữ liệu từ Blockchain. The Graph cho phép bất kỳ ai cũng có thể truy cập để xây dựng và publish các API gọi là Subgraph. Subgraph giúp việc truy cập Data từ Blockchain dễ dàng hơn.
Helium
Helium (HNT) là một mạng lưới không dây peer to peer phi tập trung (Decentralized Wireless Network) được xây dựng trên nền tảng blockchain. Nó hoạt động dựa trên Proof of Coverage và thuật toán đồng thuận mới dựa trên HoneyBadger BFT.
Helium được dùng để định tuyến dữ liệu cho các thiết bị IoT tầm xa (Internet of Thing) có công suất thấp.
Theo dõi Telegram của CoinExpress để cập nhật tin tức nhanh hơn.
